Ankara 12 °C
Az Bulutlu
› Forumlar › İnşaat Sektörü › İnşaat Terimler Sözlüğü › Doğaltaş Terimleri
Etiket: Doğaltaş Terimleri, Taş Terimleri
A.Ocak Terimleri | |
alt | taşın üretim sırasında oturduğu tarafıdır. |
alın | taşın çıkıntı yapan en ileri yüzüdür. |
arka | taşın yüzüne paralel arka yüzüdür. |
astar | taşın arkasına başka malzeme ile yapılan dolgudur. |
ayrılım yüzeyi | tabakalı taşlardaki, tabakalar arasındaki belirgin süreksizlik yüzeyidir. |
bank | iki yatak yüzeyi arasında kalan taş tabakasıdır. |
birleştirici | taşı oluşturan parçaları dağılmayacak şekilde birbiriyle bağlayan doğal çime todur. |
çürük dolgu | taş boşluklarına kendi direncinden az direnci olan bir malzemenin dolmasıdır. |
fay yüzeyi | hareket geçirmiş süreksizlik (çatlak) yüzeyidir. |
killi damar | tabaka içinde genellikle tabaka yüzeyine paralel olan, değişen şekil ve kalınlıktaki ve yapıştırıcı kabiliyeti az olan killi damardır. |
kovan boşluk | taşın doğal oluşumdaki iri tekil boşluklardır. |
kuyruk | ocaktaki üretim sırasında, taşın arka yüzeyinden sonra devam eden kısmıdır. |
ocak | her cins taşın doğal olarak, bulunduğu yerden istenilen özellikte çıkarılması için yerkabuğuna, üstü havaya açık veya kapalı özel şekil verilmesidir. |
ocak ağzı | ocak açılırken yabancı veya çürük ortamdan geçilip istenilen kaliteye ulaşılıncaya kadar zemine şekil verilmesidir. |
ocak ağzı malzemesi | ocak ağzı kazısından çıkan düşük özellikteki malzemedir. |
ocak artığı | belirli amaca hizmet edecek özellikte açılmış ocaklarda beklenen amaca yaramayan taşlardır. |
ocak dibi | esas taşın istenilen kalitesinin sonu olup, başka bir taş türüne erişilen yüzdür. |
ocak suyu | taşın ocaktan çıktığı anda sahip olduğu sudur. |
peteksel boşluk | taşın doğal yapısında oluşmuş irili ufaklı çoğul boşluklardır. |
renkli damar | taştaki çatlakların birleştirici maddelerle dolmasından meydana gelen damarlardır. |
sağlam damar | taşın oluşu sırasında ya da oluşundan sonra kazanılmış, sıkı kenetlenmiş süreksizliktir. |
sağlam dolgu | taş boşluklarına kendi direncine yakın direnci olan bir malzemenin dolmasıdır. |
tabakalanma yüzeyi | taşın tortulaştığı yüzeydir. |
tel damar | taş içinde çeşitli şekillerde olabilen, ince metalik maden damarlarıdır. |
ters damar taşı | tortul taşlarda görülen tabakalaşma konumlarının yön değiştirmesidir. |
yan | taşın yüzüne bitişik tarafıdır. |
yatay yüzeyi | ocakta taş tabakalarının birbirine yaslandığı yüzeydir. |
yumuşak tel damar | taş içinde çeşitli şekillerde olabilen, yumuşak maddelerden oluşan ince damarlardır. |
yüz | taşın üretim yerinde görünen en büyük yüzeyidir. |
B. İşletme Terimleri | |
çekiçleme | sadece çekiş kullanılarak taşların işlenmesidir. |
dik damar kesim | taşın tabakalanma yüzeyine dik kesimidir. |
düz damar kesim | taşın tabakalanma yüzeyine paralel kesimdir. |
gönyeleme | taşın bir kenarının düzeltilerek, gönye ile diğer kenarının düzeltilmesidir. |
işleme sundurması | taş işleme amaçlı, sadece üstü kapalı yerlerdir. |
işletme atölyesi | taş işle amaçlı, üstü ve yanları kapalı yapılardır. |
işletme | ocakta istenen boyutta ve nitelikte blok elde edilinceye kadar yapılan işlemlerin toplamıdır. |
kalemli | taşların üretim yerinde görünen yüzlerinin kalemle işlenmiş halidir. |
kenet yuvası | madeni kenetlerin taşa bağlanması için açılan yuvalardır. |
lamba | kenedin girintili tarafıdır. |
madeni kenet | taşları kenetleyen özel madeni parçalardır. |
midizli | taşların üretim yerinde görünen yüzlerinin midizli işlenmiş halidir |
mucartalı | taşların üretim yerinde görünen yüzlerinin mucarta ile işlenmiş halidir. |
murçlama | taşların murçla işlenmesidir. |
murçlu | taşların üretim yerinde görünen yüzlerinin murçla işlenmesidir. |
pah | taş köşelerinin, iki yüzeyden eşit uzaklıkta olacak şekilde, en fazla 5 genişlikteki düzlemle kesilmesidir. |
suyuna kesim | taşın yatak yüzeyine paralel kesimidir. |
taş kenet | iki taşın bitiminde istenilen bir doğrultuda taşlardan birinin diğerine göre hareketini, yabancı madde kullanılmaksızın, önlemek amacı ile taşlara verilen şekildir. |
taraklama | taşların tarakla işlenmesidir. |
taraklı | taşların üretim yerinde görünen yüzlerinin tarakla işlenmiş halidir. |
yonma | taşların el aletleriyle ve işçiler tarafından gerekli şekilde yontulmasıdır. |
yonu | yüzeyleri yonulmuş taş, elle yonulanlara, el yonusu denir. |
yüzleme | iki kesişen kenarın kalemle doğrultularak taş yüzü düzleminin belirtilmesidir. |
C. İşleme Aletleri Terimleri | |
çekiç | 3- 5kg ağırlığında iki başı düz çelik tokmaktır. |
kalem | 20-30 cm boyunda yassı ve keskin uçlu, çelikten yapılmış taş işleme aletidir. |
kama | ağzı geniş ve keskin, kısa boylu, meşe veya çelikten yapılmış ayırma aletidir. |
keski | ucu yassı fakat keskin olmayan kalemdir. |
keskin varyoz | iki başı sivri olan varyozdur. |
küskü | sivri veya yassı uçlu 0.5-1 m boyunda, çelikten yapılmış delme veya yarma aletidir. |
midiz | iki ağzı keskin ve dişli çekiçtir. |
mil | yassı veya sivri uçlu 2-3 m boyunda çelikten yapılmış delme aletidir. |
mucarta | iki ağzı yassı ve dişli çekiçtir. |
murç | 1-2 cm çapında 20-30 cm boyun sivri uçlu, çelikten yapılmış taş işleme aletidir. |
sivri varyoz | iki başı keskin olan varyozdur. |
tarak | ucu dişli kalemdir. |
varyoz | 10 – 12 kg ağırlığında iki başı düz çelik tokmaktadır. |
D. İşlenmiş Taş Terimleri | |
çekiçle yüzlenmiş mozaik taş (çekiçleme mozaiki) | üretim yüzünün bilinen bir kural gereğince şekillendirilmesi için, taşların yüzlerinin ve yanlarının çekiçle düzeltilmiş halidir. |
çerçeveli yonu | taşın derz kenarının kalemle dar bir şerit halinde işlenmiş olanıdır. |
ince yonu | taş yüzeyinin üretim yüzeyine paralel olarak, yanlarının 5-10 cm derinliğine kadar kalem, tarak, mucarta ve midizle işlenmesidir. |
kaba yonu | taş yüzlerinin üretim yüzeyine paralel olarak tamamen ve taş yanlarının 3-5 cm derinlikte çekiç, murç ve keski ile işlenmesidir. |
kesme taş | bütün yüzleri ön, arka, alt, üst ve yanları ince yonu olarak işlenmiş taşladır. |
moloz taşlar | ocak çıkarılan ve bir işçinin kaldırıp işleyebileceği boyutta kırılan (en çok 100 kg) inşaata elverişli tabii taşlardır. |
taş blok | moloz taşlardan daha büyük boyutta, doğal taşların oçaktan çıkarıldığı halidir. |
taş tomruk | taş blokların kullanılacağı amaca göre varyoz, çekiç ve kama ile kabaca yontularak az çok geometrik şekillendirilmiş halidir. |
taslak | istenilen şekli verecek şablonlardan 1-5 cm paylı olarak kabaca işlenmiş taş tomrukladır. |