Dış Proje Kredileri ve Finansman Sorunu

Dış Proje Kredilerinin ülke imkanları ya da uluslar arası kaynaklar yolu ile temini konusunda ilgili kuruluşlarımızın özel sektör dinamizmi içinde hareket ederek, sektöre öncülük etmeleri büyük bir gereklilik arz etmektedir.

Türk İhracatı büyük ölçüde Dış Ticaret Müsteşarlığı ve ilgili kurumların belirlediği ilke ve hedefler doğrultusunda şekillenmektedir. Dışişleri Bakanlığı , Dış Ticaret Müsteşarlığı ve Türk Eximbank gibi Türkiye’nin dış politika, ekonomik hedef ve stratejilerini oluşturan kurumların, yıllık programlarını onaylayan ve ilgili Bakan, Merkez Bankası Başkanı, DTM, DPT, Hazine, Maliye ile Sanayi ve Ticaret Bakanlığı Müsteşarlarından oluşan “Yüksek Danışma ve Kredileri Yönlendirme Kurulu”nun önerileri doğrultusunda belirlenen hedef ülkelere yönelik inşaat sektörü hizmetlerine destek sağlanmaktadır.

1989 yılında ilk olarak eski SSCB’ne açılan ülke kredileri, müteakiben Doğu Avrupa ve Balkan ülkeleri ile Kuzey Afrika ve Orta Doğu ülkelerine yönelik olarak devam etmiştir. 1987’de kurulan Türk Eximbank, Türk dış politikası çerçevesinde, bağımsızlıklarını kazanmalarının hemen ardından hedef pazar olarak yöneldiği Orta-Batı Asya Cumhuriyetlerinde Türk ihracatçı ve inşaat firmalarının iş üstlenmesini sağlamak ve bölgedeki yüksek politik riske karşı Türk inşaat firmalarını koruyabilmek amacıyla kredi programlarını başlatmıştır. Ülke kredileri uygulamasında Türk Eximbank, alıcı ülkenin dış ticaretini yönlendiren banka ve/veya finansman kuruluşlarına kredi açarak alıcı ülke riskini tamamen üstlenmekte, böylece özellikle inşaat sektörümüzün alıcı (ülke) riskinden arındırılmış bir ortamda yeni pazarlar ve yeni ürünler bazında performans göstermesini sağlamaktadır.

Gelişmiş ülkelerin ihracat kredi ve sigorta kuruluşları inşaat sektörlerine daha fazla ve daha çeşitli destek sağlamaktadır. Türk Eximbank’ın bu desteğin sağlanmasında zaman zaman yetersiz kalmış olduğu izlenmektedir. Ancak ülke koşullarının bu sonucu zaruri hale getirdiği de söylenebilir. Unutulmamalıdır ki inşaat sektörüne açılacak uzun vadeli krediler, ülkemize sadece inşaat geliri olarak geri dönüşüm sağlamamakta, inşaata girdi sağlayan pek çok alt sektöründe ihracat imkanlarını gündeme getirmektedir.

Ayrıca Rusya ile yapılan OFFSET anlaşmaları ile bu ülke ile hem ticaretin hem de inşaat hizmetlerinin hız kazandığı bilinmektedir.

Benzer bir anlaşma Libya ile de yapılmıştır. İnşaat sektörü geçtiğimiz dönemde bu anlaşmalar ile gelişme göstermiş ve ülkemizin haklı gururu olmuştur.

Ancak daha sonra yapılan gaz ve petrol anlaşmaları al veya öde şekline dönüşmüştür.

Bu nedenle sektörde ciddi kan kaybı yaşanmıştır.

Özellikle IRAK’tan alınacak ham petrol için yeniden OFFSET’e dönülmesi için gerekli girişimlerde bulunulmalıdır.

IRAK için Türk EXİMBANK’ın özel bir kredi paketi ile harekete geçmesi gerekmektedir.

Ayrıca IRAK’ta müşavirlik firmalarımıza hibe verilmelidir. Böylece müşavirliği ülkemiz tarafından yapılacak projelerde iş alma imkanı artmış olacaktır.

Kerkük Yumurtalık Boru hattının açılması konusundaki gelişmeler ne safhadadır, bunun bilinmesi ve konuyla ilgili gerekli girişimlerde bulunmak gerekmektedir.