EPS’nin tanımı

Expanded Polistiren Sert Köpük (EPS-Genleştirilmiş Polistiren Sert Köpük), petrolden elde edilen, köpük halindeki, termoplastik, kapalı gözenekli, tipik olarak beyaz renkli bir ısı yalıtım malzemesidir.

Polistiren taneciklerinin şişirilmesi ve birbirine kaynaşması ile elde edilen EPS ürünlerde, taneciklerin şişirilmesi ve köpük elde edilmesi için kullanılan şişirici gaz ‘Pentan’dır. Pentan, taneciklerin içinde çok sayıda gözeneklerin oluşmasını sağladıktan sonra, üretim sırasında ve üretimi takiben çok kısa sürede hava ile yer değiştirir. Böylece EPS levhaların bünyesinde bulunan çok sayıdaki küçücük kapalı gözenekli hücreler içinde durgun hava hapsolur. Malzemenin % 98’i hareketsiz ve kuru havadır.

Hareketsiz ve kuru hava, bilinen en ekonomik, çevre dostu ve mükemmel ısı yalıtım malzemesidir. EPS ısı yalıtım levhalarının ekonomik ve üstün ısı yalıtım özellikleri bu şekilde sağlanır. Dünyada mevcut en iyi ısı yalıtımı sağlayan birkaç malzemeden biri olan EPS, aynı performansı, ülkemizde kullanılan diğer ısı yalıtım malzemelerinden daha ekonomik olarak sağlayan tek malzemedir.

Üretiminin enerji yoğun olmaması, üstün teknik özelliklerine rağmen ekonomik olmasının bir diğer sebebidir. Etkin mekanik dayanımın yanında şişirici gazın çok kısa sürede hava ile yer değiştirmesi, ürünün performansının kullanım ömrü boyunca sabit kalmasını sağlar. Kalınlığı incelmez, ısı iletkenliği artmaz, özelliklerinde hiçbir bozulma meydana gelmez.

EPS üretiminde son aşama olan şekil verme aşamasında, taneciklerin birbirleriyle sıkıca kaynaşması sağlanır. Bu uygulamanın başarısı, ürünün yüzeyindeki taneciklerin bal peteği şeklindeki görüntüsünden anlaşılır.
EPS istenilen yoğunluklarda üretilir. Özellikleri yoğunlukla istenilen yönde değiştirilebildiğinden malzeme israfına ve gereksiz maliyet artışlarına sebep olmaz. Yalıtım amacıyla genellikle 15-30 kg/m3 yoğunluklarda kullanılan EPS levhalar, çok hafiftirler, diğer malzemelerle kaplanarak bitmiş kompozit elemanlar halinde de üretilebilirler.

EPS, her aşamada çevre dostu bir üründür; ozon tabakasına zarar vermez, iklim değişikliklerine sebep olmaz, enerji yoğun üretim gerektirmez, büyük oranda geri dönüşümü olan bir malzemedir.

EPS ürünler, levha, boru veya önceden şekil verilmiş elemanlar halinde, yalpıların ısı ve ses yalıtımında ve ambalaj sanayinde yoğun bir şekilde kullanılırlar. EPS ürünlerinin ayrıca, binalarda duvar malzemesi olarak kullanımından, soğuk hava depolarının yalıtımına, zeminlerin takviyesine, gemiler için can simidi ve can yeleği yapımına kadar sayılması mümkün olmayan; hafifliğin dayanımın, kolay şekil verebilmenin, kolay uygulayabilmenin ve düşük ısı iletkenliğinin önemli olduğu bütün uygulamalarda sınırsız kullanım alanı vardır.

EPS’nin dünyada ve Türkiye’deki gelişimi 

1950’li yıllarda Almanya’da Styropor ismi ile Alman BASF firması tarafından geliştirilen EPS, kısa sürede tüm dünyada kullanılmaya başlanmıştır. 1960’ların başından itibaren ülkemizde de üretilmektedir.
Sahip olduğu üstün yalıtım özelliği ve ekonomikliği, hızla yayılmasının en önemli nedenleridir. 1960-1986 yılları arasında ülkemizde tüketim yıllık bin ton civarında iken 1986’da aniden 5 bin ton/yıla yükselmiş, 2000 yılında ise 30 bin ton tüketim gerçekleşmiştir.

Bugün bütün dünyada 2.2 milyon ton EPS kullanılmaktadır. Fransa ve Almanya gibi ülkelerde yıllık tüketimin 100-150 bin ton olduğu düşünülürse, iklim bölgemiz ve nüfusumuz dikkate alındığında, ülkemizdeki tüketimin oldukça düşük kaldığı görülmektedir. EPS ve ısı yalıtımı hakkında bilgilenme arttıkça ve derneğimizin çatısı altındaki üreticilerin ürün üzerindeki kalite kontrol uygulamaları geliştikçe, ülkemizdeki tüketim de artacak ve EPS’nin yararlarından toplumumuz etkin şekilde faydalanabilecektir.

EPS’nin başlıca tercih sebepleri

EPS’nin başlıca tercih sebepleri; üstün teknik özelliklere sahip olmasının yanında, özelliklerinin yoğunluğa bağlı olarak istenilen yönde değiştirilebilmesi, ideal üretim teknolojisinin sayesinde maliyetinin düşük olması, performansını kullanım ömrü boyunca bozulmadan sürdürebilmesi ve çevre dostu bir malzeme olmasıdır. EPS ürünler, istenen performansı, malzeme israfına sebep olmadan ve dolayısı ile en ekonomik çözüm ile sağlarlar:

EPS yalıtım levhaları; 

• Yüksek ısı yalıtımı sağlar. Yoğunluğu arttıkça ısı iletkenliği azalır.

• EPS’nin ısı iletkenliği düşük olduğu gibi sabittir, şişirici gaza ve zamana bağlı olarak değişmez.

• Basınca dayanıklıdır. Yoğunluk arttıkça basınç dayanımı artar. Kırılgan değildir. Isı yalıtım malzemesi olarak yüksek bir eğilme dayanımı vardır.

• Kapalı gözenekli olduğu için pratik olarak ıslanmaz, yalıtımı sürekli yapar. Kapiler su geçirimliliği yoktur ve higroskopik değildir.

• Buhar geçirimsizliği istenilen değerlerde ayarlanabilir. Yoğunluk arttıkça buhar geçirimsizliği de artar.

• Kalınlığı zamanla incelmez, sabit kalır.

• Çok hafiftir, kolay taşınır ve kolay uygulanır.

• Ekonomik yalıtım malzemesidir, aynı ısıl performansı daha düşük maliyetle sunar.

• Çevre dostu bir malzemedir. İçinde ozon tabakasına zarar verici CFC (Kloroflorokarbon)’lar ve türevleri (HCFC’ler) yoktur. İklim değişikliklerine sebep olmaz. Geri dönüşümlü bir malzeme olup, üretim sonrası çevreyi kirletecek atık oluşturmaz.

• Sonsuz ömürlüdür. Bina durdukça yalıtım görevine ilk günkü performansı ile devam eder.

• EPS, geniş bir yoğunluk aralığında üretilebilir, uygulama seçenekleri sunar. İşe en uygun ürünü seçme imkanı vererek kaynak savurganlığını önler.

• Özel üretilmiş EPS, düşük dinamik rijitliği ve esnekliği ile, ses yalıtımında da başarılıdır.

Uygulamalar 

EPS ürünleri, binalarda ısı ve ses yalıtımı amacıyla kullanıldığı gibi, bazı özel mühendislik yapılarında ve inşaat dışı bazı sektörlerde de çeşitli amaçlarla kullanılırlar ve kullanım alanları sürekli gelişmektedir. Aşağıda başlıca uygulama alanları belirtildikten sonra, yalıtım uygulamaları ile ilgili kısa açıklamalar verilmiştir.

EPS ürünlerinin yalıtım amaçlı kullanım alanları 

• Binalarda duvarların ısı yalıtımında,
• Binalarda eğimli ve teras çatıların ve teras bahçelerin ısı yalıtımında,
• Binalarda döşemelerin ısı yalıtımında,
• Binalarda çıkmaların ısı yalıtımında,
• Binalarda tavanların ısı yalıtımında,
• Binalarda yüzer döşemelerde darbe sesi yalıtımında,
• Binalarda hava sesi yalıtımında çok örtülü elemanların oluşturulmasında,
• Soğuk hava depolarının ısı yalıtımında,
• Kümeslerin ısı yalıtımında,
• Boruların yalıtımında,
• Jaluzi yuvalarının ısı yalıtımında,
• Boru, tank, depo yalıtımında,

Binalarda diğer amaçlarla

• Dilatasyon derzlerinde,
• Hafif yapı bloklarının üretiminde,
• Asmolen yapımında,
• EPS granülden hafif beton ve yalıtım sıvası üretiminde,
• Kapı üretiminde dolgu malzemesi olarak,
• Prefabrik hafif beton elemanlarının yapımında,
• Kompozit levhalar üretiminde,

Özel mühendislik yapılarında

• Panton (yüzer marina) yapımında,
• Soğuk bölgelerdeki karayolu yapımında,
• Gevşek zeminlerde dolgu yapılarak zemin mukavemetini artırmak amacıyla,
• Köprülerde dilatasyon derzlerinde,

Diğer işlerde 

• Tüm ambalaj sanayinde,
• Gemiler için can yeleği ve can simidi yapımında,
• Rüzgar sörfü üretiminde,
• Küçük deniz tekneleri yapımında,
• Dekorasyon işlerinde.

Binalarda EPS yalıtım uygulamaları 

Binalarda EPS uygulamaları ile ilgili geniş açıklamalar her uygulama için ayrı dokümanlar halinde hazırlanmaktadır. Aşağıda her eleman için özet açıklamalar verilmiştir. Doğru uygulamalar için gerekli geniş kapsamlı bilgiler, PÜD’e başvurularak elde edilebilir.

TS 825’de önerilen hesap metodu, sadece binanın yıllık ısıtma enerji ihtiyacını sınırlamaktadır. Her proje için Q yıl değeri hesaplanmadan, yalıtım malzemesi için kalınlık sınırları vermek TS 825’e ters düşen bir davranış olacağından bu değerler verilmemiştir. Eğer PÜD’den talep edilirse, proje TS 825’e uygun olarak değerlendirilip, izin verilen Q yıl değerini sağlayacak şekilde EPS levhaların yoğunluk ve kalınlık değerleri belirlenerek hesap sonuçları ile birlikte başvuru sahibine gönderilebilir.

1) Dış Duvarlar 

Dış duvarlar bir yapının ısı kaybeden en önemli kısımlarındandır. EPS ile yalıtım gücü güçlendirilmiş dış duvar uygulamaları yapılırsa, sağlanacak ısıl konfor ve büyük orandaki yakıt tasarrufundan ayrı olarak yalıtımsızlıktan doğan iç rutubetlenme, küflenme, boya dökülmesi gibi sorunlarda ortadan kalkacaktır.
Bir dış duvarda ısı yalıtımı üç şekilde yapılabilir. Dış taraftan, iç taraftan ve çift duvar arası

1.1) Dış taraftan yalıtım 
(Önerilen yoğunluk: 15-16 kg/m3)

* Önerilen yoğunluğun altına inilmemelidir. İstenirse daha yüksek yoğunluklar kullanılabilir.
Ülkemizde yeni başlayan bu sistem, dış ülkelerde yaygın bir şekilde yıllardır kullanılmaktadır. Bu sistem, yapı fiziği yönünden en uygun sistem olup EPS levhaları tüm binayı dışarıdan bir manto gibi sarar.

Dış taraftan yalıtım:

• Isı köprülerinin oluşmasını önler.

• Yazın aşırı ısınmayı önler.

• Su buharının kesit içinde yoğuşma riski en azdır. Isı yalıtım malzemesinin buhar direncinin düşük olması istenir.

• Yapı fiziği hasarlarının önemli bir bölümü, dışarıdan ısı yalıtımı uygulamaları ile engellenebileceği gibi, mevcut hasarların onarımında en etkin ve kalıcı uygulama olmaktadır.

Dış taraftan yalıtım sistemi, yeni yapılara uygulandığı gibi, mevcut binalara da kolayca uygulanabilir. Özellikle, mevcut yapıların restorasyonunda çok tercih edilmektedir. Kullanılmakta olan binalarda, uygulama sırasında tüm işler bina dışında gerçekleşir, içeriye işçi girmez.

Dış taraftan yalıtım uygulaması için tüm cepheye iskele kurulması gerekir, özel yapıştırıcılara ve uzman uygulama ekibine ihtiyaç vardır. Maliyeti biraz daha yüksektir. Ancak duvarların ısı yalıtımında tercih edilmesi gereken, doğru çözümdür. EPS levhaları, duvara özel yapıştırıcı ve dübellerle tespit edildikten sonra, EPS üzerine cam elyafından kanaviçe yapıştırılır. Bu kanaviçe, bir armatür vazifesi görür. Kanaviçenin üzerine toplam kalınlığı 4-5 mm olan sentetik sıva yapılarak iş bitirilir. Kullanılacak EPS levhaların gereği kadar (üretim teknolojisine bağlı olarak 3-6 hafta) dinlendirilmiş, rötresini almış olmaları gerekir. Diğer uygulamalarda (içerden yalıtım, çatı yalıtımı ve diğerleri) beklemeye gerek yoktur.
Dış taraftan duvar yalıtımında, yüksek yoğunluklu EPS levhalar, ince sıvada çatlaklara sebep olabileceği ve buharın dışarı çıkacağı kesitte yüksek buhar dirençleri oluşturulacağı için tercih edilmemelidir.

1.2) İç taraftan yalıtım 
(Önerilen yoğunluk: 20-35 kg/m3)

Bu sistem, mevcut binalarda kolay uygulanır. Ancak döşemelerin ve iç duvarların birleşim noktalarında ısı köprüleri oluşur ve bu teknik yalıtımın verimini düşürür. İç taraftan yalıtım yapı fiziğine uygun bir sistem değildir. Ülkemizin büyük bir bölümünde betonarme kiriş ve perdelerin iç yüzüne uygulandığından, hangi malzeme olursa olsun ısı yalıtımı ile betonarme eleman arasında yoğuşma meydana gelmektedir.

Ancak başka sistem olmadığında düşünülebilecek bu sistemin, aşağıda açıklanan sakıncaları vardır:

• Döşeme alınları, bölme duvar alınları, yalıtılamaz ve ısı köprüleri oluşur. Özellikle kuzeye bakan cephelerde, bu elemanların iç köşelerinde küflenme ve hatta terleme beklenir.

• Yalıtımı kesiklidir. (Yama gibidir)

• Dış duvarlar, döşemeler, kolonlar, vb. taşıyıcı elemanlar atmosfer şartlarına maruz bırakılmıştır, korunmamıştır.

• Isıl genleşmeler, kirli atmosfer, farklı zemin oturmaları vb sonucu gevrek yapıdaki taşıyıcı ve diğer malzemelerde meydana kılcal çatlak, vb. etkisi ile yağmur, kar suyu, duvara sızar ve yapı elemanının ıslanmasına sebep olur. Yapının kullanım ömrünü azaltır.

• Su buharının kesit içinde yoğuşma riski fazladır. Isı yalıtım malzemesinin buhar direnci, yoğuşmaya sebep olmayacak kadar yüksek olmalıdır. (Gereğinden fazla yüksek olduğunda duvarın nefes almasını önler.) Yapı fiziği açısından, buharın durdurulması değil, kesit içinden buharın yoğuşma olmadan iletilmesi uygundur. Kesitteki yoğuşmayı önlemek için, buhar kesicilerle buharın tamamen iç mekanda bırakılması uygun değildir. Böylece bir gereklilik oluştuğunda sistem değiştirilmelidir.

• Isıtma sistemi kapatıldığında ortamın hızla soğumasına sebep olur, iç ortam sıcaklığı düşer.

• Yaz konforuna katkısı olmaz.

İç taraftan yalıtım, hızla ısınma sağladığı için, konferans salonu, vb. uzun aralıklarla, kısa süreli kullanılan binalar için uygun bir sistemdir. Diğer mekanlarda, uygulama kolaylığı sağlaması, alçı sıva veya alçı panolar ile yalıtım malzemesinin kolayca kaplanabilir olmasının yanında, maliyetinde daha düşük olması tüketiciye cazip görünürse de, sistemin verimli çalışamayacağı unutulmamalıdır. Bu teknikte, EPS levhaları, duvarın iç yüzüne yapıştırıcı harç ile arada boşluk kalmayacak şekilde tespit edilir. Sistemde, ısı yalıtımı buhar basıncının yüksek olduğu iç tarafa konulduğu için, buhar direnci yüksek olan yoğunluklar önerilir.
Ancak gereğinden fazla buhar direnci, duvarın nefes almasını önleyeceğinden, duvar kesitinde buhar kontrolü yapılarak iklim şartlarının gerektirdiği buhar difüzyon direnç faktörü belirlenmeli ve buna uygun yoğunluk seçilmelidir. Kullanılan EPS levhalar, B1 sınıfı olmalıdır ve kaplamasız bırakılmamalıdır. EPS levhaların üzerine, sıva, alçı pano, sunta, lambri gibi kaplamalar kolaylıkla yapılır.

1.3) Çift duvar arası yalıtım 
(önerilen yoğunluk: 15-20 kg/m3)

Çift duvar arasına yerleştirilen ısı yalıtımından oluşan bu sistem, ülkemizde çok yanlış bir şekilde uygulanmaktadır. Ülkemizdeki uygulamalar, yapı fiziği kurallarına tamamen aykırıdır ve içerden yalıtım uygulamalarından daha fazla sakıncalar taşımaktadır. Bu sistemin ülkemizdeki uygulamalarında kolon, kiriş ve döşemelerin arasına örülen iki tuğla arasına kontrolsüz ve rasgele şekilde yalıtım levhaları yerleştirilir. Bu durumda, aşağıda belirtilen sakıncalar hakimdir:

• Tüm betonarme elemanlar ve yalıtım levhaları arasında boşluklar ve ısı köprüleri oluşturur. Cephenin büyük bir bölümü yalıtımsız betonarme elemanlardan meydana gelen ısı köprülerinden oluşur.

• Tüm taşıyıcı elemanlar, atmosfer şartlarına maruz bırakılmıştır, korunmamıştır.

• Kesit içinde yoğuşma ihtimali fazladır.

• İç taraftan yalıtıma nazaran maliyet artar. Fakat anlamlı bir fayda sağlanmaz.

• İki duvarın birlikte çalışmasını ve stabilitesini sağlayacak bağ elemanları yoktur.

• Yoğuşma, yağmur suyu sızması vb sebeplerle kesit içinde meydana gelebilecek suyun dışarı atılabilmesi için uygun detaylar oluşturulmamıştır.

Avrupa’daki uygulamalar ise, dışarıdan yalıtımın değişik bir görünümü şeklindedir ve dışardan yalıtımın avantajlarının önemli bir bölümünü taşımaktadır.

Bu uygulamalarda:

• Betonarme elemanlar ile iç duvar aynı hizadadır. Yalıtım kesintisiz olarak tüm cepheye uygulanır.

• İki duvar arasında birlikte çalışmalarını sağlayacak bağ elemanları bulunur.

• İki duvar arasında oluşabilecek suyun, sisteme zarar vermeden, dışarı atılmasını için gerekli detaylar geliştirilmiştir.

• Dış duvar aynı zamanda cephe kaplaması görevini görür.

Bu sistemde, ısı yalıtım levhaları arasında boşluk kalmayacak şekilde yerleştirilmeli ve gerekli yerlerde çift duvar arasında oluşabilecek suyun, kolaylıkla dışarı atılmasını sağlayacak detaylar çözülmelidir. Boşluğa yerleştirilecek ısı yalıtım levhalarının sürekliliğinin sağlanması sistemin verimi için çok önemlidir.

1.4) Bodrum duvarları

Bordum katlarının toprağa bitişik dış duvarlarında topraktan su gelmesini önlemek için, duvarın dış tarafına su yalıtımı yapılması zaruridir. Su yalıtım tabakasının, hasar görmesini önlemek için korunması gerekir. Bu koruma, yeni bir briket duvar örmek veya beton perde yapmak gibi pahalı sistemler yerine EPS levhalar ile çok ekonomik olarak gerçekleşebilir. EPS levhalar, uygun yapıştırıcılar ile su yalıtım tabakasına yapıştırılarak problem çok süratli ve ekonomik şekilde çözülebilir. Su yalıtımı üzerine arada boşluk kalmayacak şekilde yapıştırılan EPS levhalar, ısı yalıtımını da başarıyla sağlarlar. Bodrum duvarlarında hacimce su emme oranı % 1 ve daha küçük ürünler için kullanılmalıdır.

2) Çatılar

Çatılar üzerinde çatı örtüsünün bulunduğu çatılar ve direkt atmosfere açılan teras çatılar olmak üzere iki gruba ayrılır. Eğimli ve teras çatılarda ısı yalıtımı uygulama prensipleri birbirinden önemli farklılıklar gösterir.

2.1) Teras çatılar
(Önerilen yoğunluk: 20-30 kg/m3)

Teras çatılar, bir yapının en kritik yerlerinden biridir. Yazın en çok güneş alan, kışın ise kar ve buz nedeniyle en uzun süreyle soğuğa maruz kalan kısımlardır. Bu nedenle, ısı yalıtımı mutlaka gereklidir. Yapılacak ısı yalıtımı sadece soğuğu ve sıcağı önlemekle kalmayıp aynı zamanda betonarme döşemeyi ısıl gerilmelerden ve tahribatından korur, yapının ömrünü uzatır, onarım ihtiyacını azaltır. Teras çatıların ısı yalıtımı mekanik açıdan da zorlanır.

Üzerinde gezilip gezilmemesine ve yalıtım levhalarına gelecek yüklere bağlı olarak genellikle 20-30 kg/m3 yoğunluklar arasından seçim yapılır. Eğer yapı elemanı, yoğun trafik vb büyük basınç gerilimlerinin etkisinde kalacak ise, daha yüksek yoğunluklardaki ürünlerde kullanılabilir.

Uygulama sırasında düzgün yüzey üzerine buhar dengeleyici ve buhar direncini sağlayan katman yerleştirilir. Üzerine EPS ısı yalıtım levhaları aralarından boşluk kalmayacak şekilde yerleştirilir. Levhaların üzerine su yalıtımı uygulanır. Teras bahçelerinin ısı yalıtımında da EPS yalıtım levhaları başarı ile kullanılır.

2.2) Eğimli çatılar

Eğimli çatılarda ısı yalıtımı, mertek seviyesinde kullanılabilir. Mertek hizasında yapılacak ısı yalıtımı ile kullanılmayan çatı boşlukları kullanılabilir hale getirilerek ek bir mekan olarak değerlendirilebilir. Bütün ısı yalıtım uygulamalarında olduğu gibi, ısı yalıtım levhalarının arasında boşluk kalmamasına özen gösterilmelidir. EPS levhalarda mertek hizasında ısı yalıtımı uygulamalarında levhaların iç yüzeyleri sıva, alçı pano, vb. malzemelerle kaplanmalı, dış yüzeyi ile çatı örtüsü arasında havalandırma boşluğu bırakılmadan ısı yalıtımının soğuk tarafına, nefes alan membran türünde su yalıtımı uygulanır.

Bu açıklamalar tüm polimer esaslı ve etkin şekilde polimer bağlayıcı içeren ısı yalıtım malzemeleri içinde geçerlidir. Mertek arasında ve mertek altında, iki tarafı sıva vb. kaplı kompozit EPS elemanlar kullanılabilir. Bu durumda havalandırma boşluğu ile birlikte geleneksel su yalıtım malzemeleri de kullanılabilir. Mertek hizasındaki ısı yalıtımı mertek üzerinde, mertek arasında ve mertek altında olmak üzere üç farklı seviyede uygulanabilir.

2.3) Çatı arası döşemesinde
(önerilen yoğunluk: 15-20 kg/m3)

Eğimli çatılarda ısı yalıtımı, çatı arası döşemesinde de uygulanabilir. Çatı arası hiç kullanılmıyorsa, EPS levhalarını yan yana aralarında boşluk kalmayacak şekilde dizmek yeterli olur.

Diklemeler rastlayan kısımlar, testere veya bıçakla kesilerek EPS’den çıkartılır. EPS levhaları ıslanmadığından, çatı arasına su gelse dahi, yalıtım görevini yapmaya devam eder. Ülkemizde çatı arası boşluklar yaşama amacıyla kullanılmasa bile depolama amacıyla kullanılır ve bu alana girilip çıkılır. Bu sebeple çatı arası döşemesi üzerine yerleştirilen yalıtımın üzerinin, uygun bir şap ve buhar direnci yüksek olmayan uygun bir kaplamayla kapatılması önerilir. Yalıtımın sürekliliğinin bozulmaması için harç ve benzeri yabancı madde girmemesine dikkat edilmelidir. Yalıtım malzemesi olarak EPS levhalar kullanılması halinde, EPS ürünlerin düşük su emme oranı ve yeterli mekanik dayanımı sayesinde üzerine uygulanacak kaplama için ilave bir konstrüksiyon gerekmez. Çatı arası döşemesinin yalıtımında genellikle 15-20 kg/m3 yoğunluklardaki EPS levhalar yeterli olmakla birlikte etkili olacak yüklerin hesaplanıp, ona uygun yoğunluğun seçilmesi önerilir.

2.4) Sanayi çatıları 

a)Meyilli Sanayi Çatıları
(Önerilen yoğunluk: 18-24 kg/m3)

Sanayi yapılarını çatı yalıtımı, gerek iş randımanı, gerekse üretim yönünden çok önemlidir. Yalıtımsız veya eksik yalıtımlı sanayi yapılarında mekanlar, kışın çok soğuk, yazın çok sıcak olur. Öte yandan, bazı sanayi yapılarında, üretim gereği nisbi nem oranı yüksek olur. Bu tür yapılarda, yalıtım eksikliği ile kış mevsiminde, tavanda yoğuşma görülür.

EPS, tüm bu mahzurları temelden çözer. Çift kat trapez veya oluklu levhalar arasına yerleştirilen EPS levhalar, en ekonomik ve kalıcı bir şekilde ısı yalıtımı sağlar. Uygulama öncesinde, üretici firmalarla temas edilmesi önerilir.

b) Az Meyilli Sanayi Çatıları 
(Önerilen yoğunluk: 20-30 kg/m3)

Galvanizli sac profillerden teşkil edilen çatı üzerine EPS levhaları boylamasına yerleştirilerek her levha mekanik olarak profillere tespit edilir. EPS kaplama işi bittikten sonra, üzerine uygun şekilde su yalıtım membranları ile su yalıtımı sağlanır.

3) Döşemeler 

a) Zemin döşemeleri 
(önerilen yoğunluk: 20 kg/m3 veya üstü)

EPS levhalar ve üzerine döşeme kaplaması ile gerçekleştirilen uygulama, zemin döşemelerinin yalıtımında da kullanılabilir. Zemin döşemelerinde, ısı yalıtımına ilave olarak binanı ve zeminin özelliklerine göre, basınçlı su yalıtımı veya zemin suyu yalıtımı yapılır. Her iki yalıtımın birlikte yeterli performansı göstermesi için gerekli detaylara uyulmalıdır. Üzerine yük alan döşeme ve zeminlerde, tahmini yüklere göre hesaplanacak gerilmeleri taşıyacak uygun yoğunluklardaki EPS levhalar seçilir.

b) Katlar arasındaki döşemeler 
(Önerilen EPS: Özel ses tecrit Levhası: EPS T)

Ülkemizde binalar için bir gürültü standartı olmamasına karşılık, ileri ülkelerde bu tür standartlar vardır. Bu standartlara göre, daireleri birbirinden ayıran döşemelerde ses yalıtımı yapılması zorunludur.
EPS levhalar bu iş için en ekonomik yalıtım malzemesidir. Ses yalıtımı sağlanabilmesi için, dinamik rijitliği küçük olan ve ilave işlemlerde elastikiyet kazandırılmış özel EPS ses yalıtım levhaları kullanmak gerekir. Özel işlem görmemiş, normal EPS levhaları bu iş için kullanılamaz. Özellikle darbe sesi yalıtımı amaçlanan bu uygulamalarda, duvar tiplerine 1 cm kalınlıkta EPS şerit konulması unutulmamalıdır. Üst kattan gelecek gürültüleri büyük ölçüde önleyen bu uygulamayla, döşemelerde yaklaşık 28-30 dB gürültü azalması sağlanır.

Ses yalıtımında, esnek katman içinde rijit malzeme bulunmaması çok önemlidir. Bu sebeple, ses yalıtımı da amaçlanan uygulamalarda, harcın yalıtım levhalarının arasına sızmasını önlemek için, EPS ile şap arasına bir kat naylon örtü örtülür veya derzler şeritle kapatılır. Şap kalınlığı 4-5 cm’den az olmamalıdır.
Ülkemizde doğalgaz kullanılan apartmanlarda daire sakinleri kombili sistemi tercih etmektedir. Bu durumda müstakil daireler arasında ısı yalıtımı olması gerekmektedir. Kat arası döşemelerde EPS kullanılarak hem ısı, hem de ses yalıtımı sağlanabilir.

c) Yerden Isıtmalı Döşemeler 
(Önerilen yoğunluk: 20 kg/m3 ve üstü)

Yerden ısıtmalı döşemelerde, sıcak su boruları şap tabakasının içinde yer alır. Boruların içindeki sıcaklığın gereksiz yere alt kata geçmesini önlemek amacıyla, boruların altına EPS ile ısı yalıtımı yapılır. Burada kullanılacak EPS, bloktan kesilmiş normal EPS olabileceği gibi, ki bu durumda sadece ısı yalıtımı sağlar, dinamik sertliği özel işlemle düşürülerek elastikiyet kazandırılmış özel EPS Ses Yalıtım Levhaları (EPS T) da olabilir. Özel ses yalıtım levhaları kullanılırsa, ısı yalıtımının yanında özellikle darbe ses yalıtımı da sağlanır.

Sağlanacak ısı ve ses yalıtımı kalınlığa bağlı olarak artar. Pratikte kullanılan kalınlık 2-3 cm arasındadır. Ses yalıtımı amaçlandığında, duvar diplerine 1 cm kalınlıkta EPS şerit konulması ve sıva, döşeme ve süpürgelik gibi rijit elemanların direkt olarak temasının önlenmesi ihmal edilmemelidir. Yalnız ısı yalıtımı amaçlanırsa, döşemeye gelen hareketli yükler ve yalıtımın üzerindeki katmanların ağırlıkları hesaplanarak gerekli mekanik özellikleri sağlayan yoğunluk seçilir. Ses yalıtımı da amaçlanıyorsa, kullanılması gereken ürün gerekli mekanik özellikleri karşılaması şartıyla EPS T’dir.

4) Tavanlar 

4.1) Bodrum tavanları 
(önerilen yoğunluk: 15-20 kg/m3)

Isıtılmayan bodrum katlarını, hemen üstündeki dairelerden ayıran döşemelerde ısı yalıtımı yoktur, oysa olması gerekir. Daire döşemesi yalıtımsız olduğu için, bu daireleri ısıtmakta güçlük çekilir. Kullanılmakta olan dairenin döşemesinden bir ısı yalıtım uygulaması olanaksız olduğundan, döşemeden geçen ısı kaybını önlemek için, bodrum tarafındaki tavan yalıtılır.

Bunun için, EPS levhalarının uygun yapıştırıcı ile bodrum tavanına yapıştırılması yeterlidir. EPS levhaların üzerine sıva yapılır veya iç yüzü kaplamalı kompozit hazır elemanlar kullanılabilir.

Aynı işlem, üst taraftan yalıtım yapılması olanaksız olan ve ısı kaybeden her türlü döşemenin tavanına da uygulanabilir. Örneğin, başkasına ait olan bir teras döşemesi altındaki daire sahibinin kendi tavanına yalıtım yapması mümkündür.

4.2) Asma tavanlar 
(Önerilen yoğunluk: 15-20 kg/m3)

Bazı binalarda, çeşitli nedenlerle asma tavan yapmak gerekli olur. Böyle yerlerde, EPS ile asma tavan yapmak, ekonomik bir çözümdür. EPS boyutlarına uygun olarak 50×100 cm, ölçülerinde profillerle teşkil edilecek metal bir konstrüksiyona EPS levhalar basitçe oturtulur. Hava cereyanı veya başka bir nedenle levhaların uçmasını önlemek için, levhaların üst tarafına klipsler bastırılır. İki tarafı kaplamalı EPS kompozit elemanlar kullanılmalıdır.

4.3) Çıkma altları ve açık geçit üzerindeki döşemeler 
(Önerilen yoğunluk: 15-16 kg/m3)

Apartman binalarında, genellikle giriş katının üstündeki birinci kat döşemesinin yan taraflarında 1-1.5 m genişliğinde çıkmalar bulunur. Bu çıkmaların alt açık olduğundan, büyük ısı kayıplarına yol açar. Döşeme çok soğuk olduğu gibi hacimler yeterince ısınmaz. Eğer döşemede ısı ve ses yalıtımı önlemi alınmışsa, bu taktirde çıkma altının alt yüzüne ısı yalıtımı uygulamak gerekir. Çıkmaların yalıtımında dış taraftan ısı tekniği kullanılabileceği gibi, iki veya bir tarafı ahşap yünü kaplı EPS kompozit levhalar ile de ısı yalıtımı yapılabilir. Bu levhaların yüzlerinde çok güzel sıvı tutan odun lifleri bulunduğundan, levhalar çimento harç ile yapıştırılabilir ve geleneksel sıva ile kolayca sıvanabilir. Sıvadan önce, levhaların birleşim yerlerini sıva teli ile örtmek gerekir.